کتاب “۵۰ زن تاثیرگذار ایرانی” شامل تصویرسازی پرتره از پنجاه زن در عرصه‌های مختلف فرهنگی، هنری، ورزشی، علمی، سیاسی، اجتماعی و امور خیرخواهانه است که به همراه بیوگرافی کوتاهی به زبان انگلیسی از هر شخصیت منتشر شده است این کتاب را روشنک روزبهانی نویسندگی و تصویرسازی کرده است.

ایده اصلی این کتاب از پروژه دانشگاه این نویسنده با نام “هویت” آغاز شد. کتاب “۵۰ زن تاثیرگذار ایرانی” شامل بیوگرافی پنجاه زن موفق یا پیشگام در عرصه‌های مختلف هنر، علوم، سیاست تا آموزش، نیکوکاری و ورزش هستند.

هر دو صفحه کتاب دارای یک تصویر است که به سبک منحصر به فردی به تصویر کشیده شده. این تصاویر شبیه به زندگی هر زن با نقوش سنتی گل‌های ایرانی و الگوهای هندسی قاب گرفته شدند. در کنار هر پرتره، زندگینامه و ویژگی‌های هر زن ارائه شده است. رسانه‌هایی هستند که زنان ایرانی را غالباً با تصاویر غیرانسانی، چهره‌هایی غیرقابل شناسایی و… روایت می‌کنند که با پالت‌های رنگی زیبا روزبهانی در تضاد کامل است.

هدف روزبهانی از انتشار این کتاب، معرفی زنان ایرانی موفق در همه عرصه‌ها به انگلیسی‌زبانان است تا تصور اشتباهی که از زن ایرانی دارند را اصلاح کنند. همچنین ایرانی‌های نسل دوم و سوم که در خارج از کشور زندگی می‌کنند و با زبان فارسی آشنا نیستند را از وجود چنین میراثی آگاه کند. 

روزبهانی معتقد است به تصویر کشیدن این زنان کمک می‌کند که نوجوانان و جوانان ایرانی و غیرایرانی الگوهای مثبتی داشته باشند. زنان ایرانی در همه عرصه‌ها با توجه به همه موانع و محدودیت‌های که سر راهشان قرار می‌گیرد فعالیت کرده‌اند و حتی در عرصه‌های جهانی مطرح شده‌اند.

روشنک روزبهانی در مورد این کتاب به MEE گفته است: “مراسم تجلیل از زنان برجسته زیادی از سراسر جهان را دیده‌ام، اما زنان ایرانی معمولا در چنین پروژه‌هایی گنجانده نشده‌اند. بنابراین من تصمیم گرفتم که از تصاویر خود برای برجسته ساختن برخی زنان پیشگام کشورم که بخشی اساسی از میراث فرهنگی من را تشکیل می‌دهند استفاده کنم.”

از نظر روزبهانی، روند انتخاب این شخصیت‌ها یکی از پیچیده‌ترین کارها بوده است: ” من یک لیست طولانی از نامزدهایم از اقشار مختلف داشتم و سعی کردم در این اثر متناسب با فعالیت، سن و سوابق سیاسی- اجتماعی تنوع داشته باشم. سپس این لیست را با برخی از محققان مختلف در زمینه مطالعات زنان، ایرانشناسی و رسانه‌ها به اشتراک گذاشتم تا نظر خود را اعلام کنم.”

روزبهانی برای انتشار کتاب خود، از طریق کیک‌استارتر (Kickstarter) که یک شرکت عام‌المنفعه برای کمک به پروژه‌های نوآورانه در زندگی بشر است اقدام کرد و تنها در طی ۱۲ ساعت از راه‌اندازی صفحه خود روزبهانی به هدف اولیه خود یعنی ۱۸۵۰ پوند رسید و در پایان ۴۰۴ حامی در مجموع ۱۰۴۵۸ پوند به پروژه او کمک کردند.

روزبهانی در طی این کارزار پیام‌های بسیاری را از مردم سراسر جهان دریافت کرد: “آنها به من می‌گفتند که چقدر این کتاب مورد نیاز است و چقدر خوب است که زنان ایرانی را به عنوان الگوهای قوی و الهام‌بخش معرفی می‌کنم.” 

 

بیوگرافی تعدادی از این زنان موفق:

 

مریم کاظم‌زاده

مریم کاظم‌زاده به دلیل کار پیشگامانه خود به عنوان عکاس خبری در خط مقدم جنگ ایران و عراق شناخته می‌شود.

او اولین زن عکاس خبری جنگ در ایران بود که در حال مستندسازی جنگ هشت‌ساله ایران و عراق به مراقبت از سربازان مجروح در جبهه‌های جنگ می‌پرداخت. خاطرات مریم به تجریبات او به دوران انقلاب و  جنگ ایران و عراق برمی‌گردد.

روشنک روزبهانی درباره او توضیح داده است: “در اینستاگرام به‌صورت تصادفی با کاظم‌زاده روبرو شدم. عکاسی خبری و روزنامه‌نگاری جنگ به‌عنوان یک شغل مردانه در نظر گرفته ‌می‌شود، به همین دلیل تصمیم گرفتم مریم را در کتاب خود بگنجانم.”

مریم کاظم‎زاده متولد ۱۳۳۵ است. او سابقه همکاری با روزنامه‌های انقلاب اسلامی، کیهان و مجله زن‌روز را دارد و تحصیلاتش را در انگلستان به پایان رسانده است.

روزبهانی در این کتاب تلاش دارد دستاوردها این زنان را برجسته کند و کلیشه‌ها را از بین ببرد. او در این اثر به برخی از زنان پیشگام در ورزش ایران نیز اشاره کرده است، همچون تکواندوکار، راننده اتومبیل مسابقه، قهرمان دو سرعت، کوهنورد، بازیکن شطرنج و کماندار.

مریم میرزاخانی

زن دیگری که میراث ماندگاری از خود به‌ جا گذاشته مریم میرزاخانی ریاضی‌دان ایرانی و استاد دانشگاه استنفورد است. میرزاخانی اولین زنی است که موفق به کسب مدال فیلدز (معروف به جایزه نوبل ریاضیدانان) در سال ۲۰۱۴ شد، مباحث تحقیقاتی میرزاخانی در هندسه متمرکز شده بود. او در زمینه ریاضی نقش ارزشمندی در جهان ایفا کرد.

لیست طولانی افتخارات استاد سابق ریاضیات در دانشگاه استنفورد  به سال ۱۳۷۳ برمی‌گردد. او در ۱۷ سالگی اولین دانشجوی ایرانی بود که موفق به کسب مدال طلا در المپیاد بین‌المللی ریاضیات هنگ کنگ شد.

در سال ۱۳۹۶، میرزاخانی در ۴۰ سالگی به دلیل ابتلا به سرطان درگذشت. سال‌روز تولد مریم میرزاخانی ۲۲ اردیبهشت (۱۲ می) از سوی اتحادیه بین‌المللی انجمن‌های ریاضی جهان به‌عنوان روز جهانی زن در ریاضیات نام‌گذاری شد.

فروغ فرخزاد

فروغ فرخزاد یکی از تاثیرگذارترین شاعران معاصر ایران و از چهره‌های شناخته شده‌تر است. در دهه ۱۳۲۹ که ادبیات و هنرهای ایران تحت سلطه مردان بود، فروغ آشکارا تمایلات و احساسات زنانه را در شعرهایش بیان می‌کرد. او به بخش‌هایی از دنیای زنانه که به‌ندرت درباره آنها صحبت می‌شد، پرداخته است.

 فرزانه میلانی، استاد دانشگاه ادبیات و مطالعات زنان دانشگاه ویرجینیا، معتقد است آنچه فرخزاد را از اسلاف خود و حتی از دیگر نویسندگان زن معاصر متمایز می‌کند، ارائه تجربه روزانه اوست که قصد ندارد کسی را راهنمایی کند، آموزش دهد، هدایت کند… . شعر او تصویری دقیق از درد و لذت یک نسل کامل را در حال گذار و تغییرات اساسی نشان می‌دهد.

از معروف‌ترین آثار فرخزاد می‌توان به “اسیر” (۱۹۵۵) اشاره کرد. “دیوار”، “عصیان”، “تولدی دیگر” و “ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد”، از دیگر آثار این هنرمند است.

در سال ۱۳۴۲ ، او همچنین فیلم مستند “خانه سیاه” را که روایت غم‌انگیزی از زندگی جذامیان در شمال‌غربی تبریز را کارگردانی می‌کند. این اثر یکی از آثار بزرگ سینمای موج نو ایران تلقی می‌شود. میراث او به عنوان یک نویسنده مشهور و مدافع حقوق زنان به یادگار باقی مانده است.

فرخزاد به طرز غم انگیزی، در سال ۱۹۶۷ در سن ۳۲ سالگی در یک سانحه رانندگی درگذشت.

 

وقتی زنان ایرانی در ورزش تیتر اخبار جهانی می‌شوند، غالباً در متن یک مسئله سیاسی قرار می‌گیرند. اما زنان ایرانی در ورزش بسیار مشارکت دارند و نماینده ایران در سطح جهانی در المپیک و سایر مسابقات بین‌المللی ورزشی هستند.

زهرا نعمتی

زهرا نعمتی ۳۵ ساله عضو تیم ملی تیراندازی با کمان المپیک و پارالمپیک ایران است. نعمتی قبل از حادثه رانندگی در سال ۱۳۸۳ که منجر به آسیب نخاعی او شد، عضو تیم ملی تکواندوی بانوان ایران بود.

اما او از آرزوهای خود برای ورزشکار شدن دست نکشید، شروع به یادگیری تیراندازی با کمان کرد و به سرعت درخشید و توانست رکوردشکنی کند. او نخستین زن در تاریخ ورزش ایران است که موفق به کسب مدال طلا در سطح بازی‌های جهانی المپیک و پارالمپیک شده است.

لاله صدیق

لاله صدیق ۴۳ ساله، راننده اتومبیلرانی و قهرمان ملی مسابقات اتومبیلرانی ایران است. نخستین زن از زمان پیروزی جمهوری اسلامی که در مسابقه اتومبیل‌رانی با مردان به رقابت پرداخت و در سال۱۳۸۳ به پیروزی دست یافت.

شهین‌دخت سرلتی

او یکی از بانوان کارآفرین است که به همراه همسرش همایون صنعتی‌زاده شرکت گلاب زهرا را در سال ۱۳۵۶ در منطقه لاله‌زار کرمان بنیان نهادند. آن‌ها کشاورزان محلی را تشویق به کاشت گل محمدی کردند. شکل‌گیری و توسعه این شرکت حدود سه دهه تحت مدیریت مستقیم این بانو صورت پذیرفت و از بانیان توسعه کشت ارگانیک گل محمدی در ایران بود. امروز شرکت آن‌ها پیشروترین تولیدکننده و صادر کننده ایرانی گل محمدی و گلاب است و اکنون بیش از پنج درصد روغن گل رز جهان را در اختیار دارند.

نوشین احمدی خراسانی

یکی از فعالان حقوق زنان که در این کتاب گنجانده شده است نوشین احمدی خراسانی است. او که یکی از چهره‌های اصلی جنبش زنان ایران و یکی از اعضای بنیانگذار کمپین یک میلیون امضا است، طوماری با هدف تغییر قوانین تبعیض آمیز علیه زنان که در سال ۱۳۸۵ آغاز شد.

همچنین نوشین احمدی خراسانی از بنیان‌گذاران مرکز فرهنگی زنان است، اولین سازمان غیردولتی پس از انقلاب اسلامی که با محوریت مسائل زنان تأسیس شده است. او چندین کتاب به زبان فارسی درباره جنبش زنان در ایران نوشته است.

 رخشان بنی‌اعتماد ، توران میرهادی، مه‌لقا ملاح، سعیده قدس و…. از دیگر زنان ایرانی هستند که روزبهانی در این کتاب از آنها نام برده شده است.

روزبهانی متولد و بزرگ شده در ایران است و قبل از مهاجرت به انگلیس در سال ۲۰۱۱ به همراه همسرش در رشته مدیریت بازرگانی و فناوری اطلاعات تحصیل کرده است.