جانی روداری؛ قله ادبیات شادی بخش کودکان
1 min read
مترجم و نویسنده کشور همزمان با گرامیداشت یکصدسالگی جانی روداری نویسنده بزرگ ایتالیایی گفت: اگر ادبیات کودکان کارش بخشیدن لذت، شادی، بازی، آگاهی و آزادی به کودکان باشد، جانی روداری قلۀ این ادبیات است.
ویژه برنامه جهان جانی روداری به مناسبت یکصدسالگی این نویسندۀ ایتالیایی شب گذشته با اجرای مینا حدادیان و حضور مجازی اهالی ادبیات در صفحۀ اینستاگرام انجمن نویسندگان کودک و نوجوان برگزار شد.
خنده، شادی و دسترسی به کتاب حق بچه‌هاست
غلامرضا امامی مترجم و دبیر مجموعه ترجمه آثار جانی روداری در ایران در این ویژه برنامه گفت: هر چند در کافه بزرگ رُم مبلی هست که به نشانۀ نشستن و قصه نوشتن هانس کریستین آندرسن بر آن هنوز پابرجاست، اما جانی روداری با نگاه تازه‌ای که به ادبیات کودکان و نوجوانان بخشید، دروازۀ تازه‌ای را به روشنی، عشق، صلح، آگاهی و آزادی گشود.
وی با گرامیداشت یاد پیروز ملکی که نخستین کتاب از جانی روداری را با عنوان کیک آسمانی به فارسی ترجمه کرد و چنگیز داورپناه برای ترجمۀ کتاب روزی که در میلان از آسمان کلاه می‌بارید، از چاپ چهار کتاب این نویسنده در یکصدمین سالگرد زادروز وی توسط نشر هوپا خبر داد و افزود: اگر ادبیات کودکان کارش بخشیدن لذت، شادی، بازی، آگاهی و آزادی به کودکان باشد، جانی روداری قلۀ این ادبیات است و بیهوده نیست که هر ساله در جهان میلیون‌ها نسخه از کتاب‌های این نویسنده که تنها برندۀ ایتالیایی جایزۀ جهانی آندرسن است، تجدید چاپ می‌شود؛ نویسنده‌ای که عمر درازی نکرد ولی عرض عمرش گسترده بود.
داستان‌های روداری مورد پسند همۀ سنین است
در بخش دیگری از این برنامه محبوبه خدایی، مترجم زبان ایتالیایی با ارائه توضیحاتی دربارۀ کتاب‌های جانی روداری گفت: تعدادی از آثار جانی روداری مستقیم از زبان ایتالیایی و تعدادی دیگر از زبانی غیرایتالیایی به فارسی ترجمه شده‌اند که اغلب ترجمه مستقیم از زبان اصلی به نتیجۀ بهتری منجر خواهد شد.
وی با برشمردن نکاتی در خصوص ریزه‌کاری‌های ترجمه با هدف جذب مخاطب و ملموس‌شدن اصل داستان برای وی اظهار داشت: شخصیت‌های داستان‌های جانی روداری همیشه دارای ویژگی‌های ارزنده و مورد پسند همۀ سنین است و اینگونه نیست که این داستان‌ها صرفاً مخصوص بچه‌ها باشد و چه بسا که بزرگسالان نیز از مطالعۀ این قصه‌ها لذت می‌برند.
جانی روداری با نظم تحمیلی مخالف بود
آبتین گلکار، مترجم داستان چیپولینو یکی از آثار منتشرشده روداری از زبان روسی به فارسی نیز دربارۀ این اثر گفت: جانی روداری در شوروی آن زمان به ویژه با همین کتاب از شهرت خاصی برخوردار بود؛ به طوری که روس‌ها معتقدند اگر توجه خاص آنها نبود شاید روداری حتی در ایتالیا نیز به شهرت نمی‌رسید.
وی با اشاره به مشاهدۀ ترجمه، تبلیغ و ترویج این کتاب توسط یکی از نویسندگان روسی به نام ساموئل مارشاک و ساخت انیمیشنی بر اساس داستان «چیپولینو» با موسیقی حرفه‌ای در روسیه افزود: سال ١٩٧٣ نیز از این اثر فیلمی ساخته شد که خود جانی روداری نقش نویسنده را در این فیلم بازی کرد و سال بعد نیز باله‌ای بر همین اساس ساخته شد.
گلکار ضمن بیان ماجرای سفرهای مکرر روداری به روسیه و درخواست آموزش او به کودکان یکی از شهرستان‌های کوچک این کشور اضافه کرد: محتوای درس‌های جانی روداری به شدت نوآورانه، مخالف نظم تحمیلی و بی‌شباهت به کلاس درس‌های معمول بود و جالب‌تر اینکه یک نویسندۀ ایتالیایی با همین روش‌ها بهترین ارتباط را با کودکان روس بدون نیاز به مترجم برقرار می‌کرد.
روداری و جک زایپس یک روح در دو بدن از دو نسل‌اند
شهرام اقبال‌زاده نیز در بخش دیگری از ویژه برنامه صدسالگی جانی روداری با خوانش بخشی از سخنرانی این نویسنده هنگام دریافت جایزه هانس کریستین آندرسن یا نوبل کودکان گفت: نویسندگان بزرگ تفکر بزرگ و جهانی دارند و چیزی که روداری بر آن تکیه می‌کند تخیل خلاق است و به شدت با نظم ایستای موجود به ویژه در آموزش و پرورش مخالفت دارد؛ چرا که به عقیدۀ او آموزش و پرورش، تخیل را در کودکان می‌کُشد.
وی روداری و جک زایپس رنویسنده آلمانی الاصل، را یک روح در دو بدن از دو نسل دانست که محور مشترک آنان استقلال، تخیل خلاق و توانایی بچه‌ها یعنی بزرگی کودکان را دیدن است و اضافه کرد: روداری می‌خواست بگوید بچه‌ها حق خندیدن و شادی و دسترسی به کتاب دارند؛ او برای کودکان کار می‌نوشت که حق دارند بازی و بهداشت داشته باشند و کار نکنند چرا که بازی کارِ کودک است.
جانی روداری نویسنده ادبیات کودک و نوجوان و روزنامه‌نگار مشهور ایتالیایی متولد ۲۳ اکتبر ۱۹۲۰ و درگذشته ۱۴ آوریل ۱۹۸۰ است. همه چیز با یک تمساح شروع شد، ترجمه منوچهر صادق‌خانجانی، نشر سروش؛ ماجراهای پیازچه، ترجمه مرضیه شجاعی دیندارلو، نشر شهر؛ ماجراهای چیپولینو ترجمه آبتین گلکار، نشر چشمه؛ جلسومینو در سرزمین دروغگوها، ترجمه آندرانیک خچومیان، نشر افراز و داستان‌هایی برای سرگرمی، ترجمه چنگیز داور پناه، نشر قطره از جمله آثار اوست که به فارسی ترجمه شده است.
انجمن نویسندگان کودک و نوجوان به مناسبت هفته کتاب و کتاب‌خوانی نیز سلسله نشست‌هایی را با موضوعات مختلف مرتبط با ادبیات کودک و نوجوان برگزار کرد. حضور پژوهشگران و نویسندگان این حوزه و بحث، تبادل نظر، تحلیل و واکاوی ابعاد گوناگون ادبیات کودک و نوجوان توسط این کارشناسان که به صورت زنده از طریق صفحه اینستاگرام این انجمن پخش می‌شد، مورد استقبال بسیاری از علاقه‌مندان عرصه ادبیات و فرهنگ و هنر قرار گرفت شد.
